بررسی اثرعصاره توتال برگ گیاه پنج انگشت (.vitex agnus – castus l) بر اسپرماتوژنز در تولید مثل موش نر صحرایی

در این تحقیق عصاره برگ گیاه پنج انگشت از روش maceration (خیساندن) آماده گردید. سپس آزمایشات روی 30 سر موش صحرایی نر از نژاد spragu – dawely با وزن حدود 240-180 گرم انجام شد، به گروه آزمایش 1 و 2 و 3 عصاره هیدروالکلی اتانولی برگ پنج انگشت با دوزهای 165 ،265، 365 میلی گرم بر کیلوگرم و به گروه آزمایش 4 به عنوان گروه شم معادل حجم و مدت تجویز عصاره در گروه های آزمایش، حامل و به گروه 5 به عنوان کنترل مثبت سویا با دوز 120 میلی گرم بر کیلو گرم خورانده شد. تمام مراحل گفته شده به مدت 48 روز است. در روز 49 کلیه رت ها تحت بیهوشی عمیق با اتر قرار گرفتند و خونگیری برای اندازه گیری هورمونی انجام شد و بعد از تشریح از یک سانتیمتر انتهایی مجرای دفران چپ اسپرم گیری به عمل آمد و در 2 سی سی محلول نرمال سالین قرار دادیم و مشاهده تعداد اسپرم ها از طریق لام نئوبار انجام شد.برای بررسی تغیرات ساختمانی بیضه مطالعات بافت شناسی انجام گرفت. در پژوهش حاضر خوراندن عصاره هیدروالکلی برگ گیاه پنج انگشت در سه دوزmg/kg165 و mg/kg265 و mg/kg 365 نشان می دهد که تفاوتی در وزن موش و وزن بیضه موشها دیده نشد که این نشانه عدم اثر منفی عصاره بر موش است. تعداد اسپرم ها در گروه های آزمایشی و کنترل مثبت(سویا) نسبت به شم کاهش معنی دار داشته (p<0.01) و میزان هورمون lh در گروه های آزمایشی عصاره پنج انگشت و کنترل کاهش معنی داری را نسبت به گروه شم (حامل) داشته است (p<0.0001)، میزان هورمون fsh در گروه های آزمایشی عصاره پنج انگشت و کنترل کاهش معنی داری را نسبت به گروه شم داشته است (p<0.0001) ، میزان هورمون تستوسترون در گروه های آزمایشی عصاره پنج انگشت و کنترل کاهش معنی داری را نسبت به گروه شم داشته است (p<0.05) میزان هورمون استرادیول در گروه های آزمایشی عصاره پنج انگشت و کنترل افزایش معنی داری را نسبت به گروه شم داشته است (p<0.017) و همچنین از نظر بافت شناسی بیضه ، مجاری اسپرم ساز نسبت به گروه حامل شکل نامنظم پیدا کرده و اسپرماتوزوئیدهای موجود در مجاری اسپرم ساز کاهش یافته است یا قابل روئیت نیستند(در دوز mg/kg 365 حتی در بعضی قسمتها، دیواره لوله های اسپرم ساز کاملا تخریب شده است)، در برخی موارد نکروز هم دیده شده است و در بافت بینابینی مویرگها گشاد شده و نشانه هایی از ادم قابل روئیت است که این حالت با افزایش دوز عصاره بیشتر شده است.